Piller ve aküler-taşınabilir elektrik.
Şarj edilebilir piller:
Nikel esaslı piller:
Nikel metali tabiatta bol ve ucuz
olarak bulunması, çevre ve sağlık açısından zararsız olması ve elektron alış
verişine ne çok ne az kararlı düzeyde eğilimli olması nedeniyle pillerde çok
tercih edilen bir metaldir.
Şu an piyasaya hakim şarj
edilebilir son kullanıcı pillerinin % 80i nikel tabanlıdır. Son 10 yılda artan
led teknolojisi nedeniyle ihtiyaç duyulan yüksek voltaj talebi, elektronik
sigaralar, hafifliğin önemli olduğu doğa sporlarında kullanım gibi nedenlerden
lityum pillerin pazardan pay alması ile bu oran %100den geriledi. Ancak daha
fazla gerilemesi çok da beklenmiyor.
Son kullanıcı açısından pek çok
avantaj sunarlar. Her şeyden önce güvenlidirler. Patlamalarına sebep olmak için
hata yapmak yetmez. Kasıt gerekir. Patladıklarında da yanmazlar. Bazı türlerin
içinde seyreltik sodyum veya potasyum hidroksit bulunur ve normalde lavabo
açıcı olarak kullandığımız bu maddeler yakıcıdır ancak bu pillerin içinde hem
seyreltik olurlar hem de miktarları azdır.
Akma çok nadiren yaparlar. Akan
kısım nikel kadmiyumlarda bile çok zehirli değildir. Sadece biraz yakıcıdır.
Geçmeyen yaralar ve yanıklar yapmaz.
Döngü sayıları çok fazladır. İyi
kalite nikel kadmiyumlar (artık nikad olarak yazılacak) 1500 döngüye kadar
dayanır ve ömürleri neredeyse zamandan bağımsızdır. 13 yıl önce aldığım ve
arada 7-8 sene kullanmadığım traş makinam geçenlerde sorunsuz şarj olup
çalışınca içini merak ettim. Çok kaliteli ve pahalı bir ürünün içinde nikad pil
gördüm. Arada lityumlu 3 tane eskitmiştim. Nikel metal hidratlar (artık nimh yazılacak)
zamanla daha yakın ilişkilidir ancak buradaki sebep zamanla içlerinin ölmesi
değil derin deşarja uğramalarıdır. Uygun aralıklarla şarj sağlarsanız nimh
piliniz uzun yıllar hizmet verebilir.
Nikadlardaki hafıza sorunu
nimhlerde çözüldüğü için uzun zaman tam bitirme gerekmeden kullanılabilir.
En yeni ve son teknoloji ürünler
bile lityumlardan ucuzdur. Eşdeğer kalite aradığınızda 5 duracell alkalin
fiyatına 1 duracell son kuşak nimh alabilirken eşdeğer kalite ve kapasitede
lityum için 25 duracell alkalin bedeli ödemeniz gerekir. (merdivenaltı
üretimleri hesaba katmadım). Şarj edilebilir özellikleri nedeniyle
alkalinlerden ucuza gelirler.
Nikel pillerin sakladıkları
enerjiyi zamanla kaybetme sorunları vardı. Markaya göre birkaç hafta ile birkaç
ay arasında tamamen boşalmaları söz konusuydu. Bu durum kullanımlarını
kısıtlayan en önemli etkendi. Saat, radyo, kablosuz klavye gibi alanlarda ve
hemen el altında kullanıma hazır bulundurmanız gereken fener gibi sistemlerde
kullanışsızdılar. Ancak son kuşak izole anotlu tipler çıkınca 1 yıldan fazla
şarj saklayabilme imkanı sunuldu ve sorun ortadan kalktı.
Kısacası son kullanıcı açısından
gerçek anlamda ekonomik, fazla karmaşık bilgi gerektirmeyen, risksiz
çözümlerdir.
Nikel kadmiyum-NiCd-nikad piller:
Nikel malumumuz olduğu üzere
kolay elektron veren ve almakta çok zorlanmayan oldukça ucuz, kolay bulunan bir
metal. Hemen hemen zehirsizdir. Kadmiyum ise nikelle benzer özelliklere sahip;
nikel ve benzeri elektron istekli bir metalden gelen elektronu kısa süre üzerinde
tutabilen, tabiatta saf ve bol bulunan bir başka metaldir. Direk temasla
zehirlemez. Ancak uzun vadeli birikimi canlı organizma için zehirleyicidir.
Diğer bir deyişle nikad pilin
içini açıp kadmiyuma dokunursanız zehirlenmezsiniz (siz yine de o elinizi
yıkamadan ağzınıza götürmeyin) ancak kadmiyumla kirlenmiş toprakta yetişen
gıdanın uzun süreli tüketimi, kadmiyumla kirlenmiş suyun uzun süre içme ve
pişirmede kullanımı kronik zehirlenme yapar. Maalesef uzun süre bir belirti
vermez ve birden belirtiler ortaya çıktığı için kadmiyumla bağ kurmak çok zor
olur. Haliyle tedavi de zorlaşır. Bu nedenle zehirlenme belirtileriyle gelen
bir hastaya kadmiyum testi nadiren yapılır. Ancak halk sağlığı kuruluşları
sürekli toprak ve sudaki kadmiyum miktarını ölçerek tedbir alınmasını sağlar
(veya öyle umuyoruz).
Bu belirsizlik o kadar sıkıntı
yaratır ki kadmiyumun zehirli olduğunu yasal olarak kabul etmeyen ülkeler
vardır ve bu nedenle nikad pil halen üretimdedir.
Nikad pillerin saklayabildiği
elektrik miktarı oldukça azdır. Bir kalem pil 1000Mah değerini bile bulmaz.
Haftalar içinde kendiliğinden boşalır. Hafıza etkisi sorunu vardır. tam
boşalmadan şarj edilirse zamanla kapasitesi azalır. Örneğin sürekli %20
doluluktayken şarj edilirse pil bir süre sonra o%20yi 0 noktası kabul eder ve
kapasite %80e düşer. Bazı peş peşe şarj deşarj döngüsü yapan şarj aletleri pili
geri döndürebilir.
Hafıza etkisinin sebebi nikel
tuzunu, kadmiyum tuzunu ve ara köprü elektroliti içeren karışımın pil içinde
homojen dağılması ve pil kullanılırken tüketimin yukarıdan aşağıya doğru daima
aynı yönde olmasıdır. Örneğin %100 dolu nikad pilde çözeltinin tamamı aktif
haldeyken %80 dolulukta üstteki %20 kısmının harcandığı altındaki %80 kısmın
hala aktif olduğu görülür. %40 dolu olan pilde de aynı şekilde üstten %60lık
kısmın kullanılmış olduğu altta kalan %40lik kısmın aktif olduğu görülür. Pil
%40 tayken sürekli şarj edilmesi halinde altta kalan bu kullanılmayan %40lık
kısım zamanla kurur ve elektrik üretecek akışkanlığı kaybeder. Böylece pil kapasitesinin
%40ını kaybetmiş olur.
Hemen ilk kullanımda gerçekleşmez
ancak 2-3 seferde bir tam deşarj sağlanması pil için iyidir. Ömrünü uzatır ve
kapasiteyi korur. Normalde üstte kalan aktif kısmın akışkanlığı az olduğu için
alttaki kuru kısmı akışkan hale getiremez ancak şarj deşarj sırasındaki ısınma
ve elektrik aktivite nedeniyle geçici olarak hareketli hale gelen çözelti bazen
alttaki kuru kısmı geri akışkan hale getirerek hafıza etkisini geri
döndürebilir. Ancak bunun her zaman olmayabileceğini bilin.
Bu kadar sıkıntılı olmalarına
rağmen nikad pillerin hala vazgeçilmez oldukları noktalar vardır ve bu yüzden
hala piyasadadırlar.
Her şeyden önce döngü sayıları
çok fazladır. İyi kalite pil 1500 döngüyü rahat çıkarırken orta kalite piller
bile 1000 döngü civarı hizmet verebilir. Üstelik zaman faktörü çok etkili
değildir. Şarj edip bıraktığınız nikad yıllar sonra bile şarj edilip
kullanılabilir. İlk birkaç döngü biraz performansı az olur ama yine de çalışır.
Diğer avantajı nikadlar tamamen
deşarj edilebilir. 0 volt değerine kadar deşarj edin ve birkaç yıl öylece
bırakın yavaş yavaş da olsa geri döner. Özellikle voltajın kontrol edilemediği
motor içeren sistemlerde hala vazgeçilmezdir. Örneğin çok sık oynanan bir
oyuncakta veya traş makinası gibi voltajın kontrol edilemediği yerlerde
kullanımı kolaylık sağlar. Ek devre elemanı kullanmaktan kurtarır. Küçük veya
ince olsun diye uğraştığınız bir traş veya epilason makinasında bir de fazladan
akım kontrol devresi ile uğraşmazsınız.
C değerleri nispeten yüksektir.
Bu sayede motor içeren değişken akım tüketen devrelerde ve demerajı yüksek
devrelerde rahatlıkla kullanılabilir. Lipo piller çıkmadan önce nikadlar hala
modelcilikte vazgeçilmezdi.
Nikad piller kolay kolay akmaz.
Yüksek c değerine rağmen hem iç yapısı patlamaya uygun olmadığından hem de
düşük kapasiteleri nedeniyle riskli piller değildir. Kadmiyumun zehirliliği de
daha önce söylendiği gibi uzun vadeli olduğundan ve kullanıcının kadmiyumla
karşılaşması hemen hemen imkansız olduğundan son kullanıcı için uygun pillerdir.
Elektriğe meraklı çocuk, genç ve diğer yaş gruplarının kolaylıkla
kullanabileceği pillerdir.
dT/Dv adı verilen zamana karşı
voltaj düzenlemesi ile şarj edilmeleri uygundur. Bu şartlarda en iyi kapasite
kullanımı sağlanır ancak nikad piller sıradan düz adaptörlerle bile şarj
edilebilir ve ömür kaybı yaşamaz. Sadece tam kapasite kullanamazsınız. Bu
açılardan da kullanıcı dostu pillerdir.
Şarj akımlarını daha çok pilin iç
direnci belirler. Siz ne kadar akım verirseniz verin nikad pil alacağı kadarını
alır. Belli bir noktaya kadar voltaj uygulaması için de aynısı geçerlidir. 1,2
voltluk pile 3.5 volt uyguladığınızda iç direnç nedeniyle ısınacaktır ancak
aynı iç direnç voltajı 1.2ye yaklaştıracaktır. Tabi bu 12 volt gibi değerler
uygulamanızı gerektirmez. O zaman pile ve kendinize yazık edersiniz.
Aşırı şarj/overcharge dayanıklıdırlar. Şarjda unuttuğunuzda akım
kesilmese veya damla şarj yapılmasa bile ömürlerinden çok bir şey kaybetmezler.
Su miktarı çok çok az olduğundan
soğuk havalarda çalışırlar ancak içlerindeki kimyasal olay soğukta azaldığı
için kapasiteleri fazlasıyla düşer. Ancak donduğu zaman pil ölmez ve normal
sıcaklığa dönüldüğünde aynen çalışmaya devam eder.
Kısacası nikad pil sık şarj
gerektiren, yüksek kapasite gerektirmeyen, pil sisteminin değiştirilmesi zor
olan yüksek c değeri isteyen uygulamalarda hala önde gelir.
Nikel metal hidrat (NiMh) piller:
Kadmiyumun zehirli olması her ne
kadar öne sürülen ana neden olsa da esasen nikad pillerin düşük kapasiteleri
benzer özellikte başka şarj edilebilir pillerin bulunması için firmaları
zorladı.
Hidrojen sıklıkla duyduğumuz
ancak hakkında çok az şey bildiğimiz bir maddedir. Periyodik tabloda bulunduğu
yer itibariyle metallerin yanındadır ancak metal değildir. Atom numarası 1 dir.
Bu da çekirdekteki tek proton ve çevresindeki tek elektrondan meydana gelen çok
çok basit bir atom olmasına neden olur. Basitliği hidrojeni çok fazla alanda
işe yarayacak değişimlere uygun hale getirdiği gibi kararlı hale geçmesi için 8
elektron derdinden kurtarır. Son elektron kabuğu aynı zamanda ilk elektron
kabuğudur ve 8 yerine 2 elektron bulundurması veya elektronunu vermesi onun
için yeterli olur. Ama hidrojen o kadar uyumludur ki başkasıyla elektronu ortak
kullanıp kendi kararlı düzeyini de sağlayabilir.
Karbon ve hidrojeni bir yana
ayırırsak periyodik tabloda kalan 107 elementin yapabileceği madde sayısı 100
bin civarıyken sadece karbon ve hidrojen 2 milyon civarı bileşik yapabilir.
Bu gereksiz kimya bilgisinden
sonra asıl amacımız olan hidrojenin kolay bağ yapma eğilimine dönersek;
hidrojen çok istekli olmamakla birlikte metallerle birleşip metal hidrürleri
yapabilir. Metal geçici olarak hidrojene 1 elektron verir. Hidrojen emaneten
üzerinde bulunan bu elektronu başka bir alıcıyı görünce kolaylıkla teslim eder.
Örneğin nikel hidrür havadaki oksijen veya klorla hemen değiş tokuş yaparak su
ve metalik nikele veya hidroklorik asitle metalik nikele dönüşüverir. Oksijen
veya kloru permanganat, perklorat gibi bir maddenin parçası olarak sisteme
eklerseniz hem işlemin hızını kontrol etmiş olursunuz hem de ortamda gaz
halinde asit veya akmaya hazır su bulunmadan elektrik üretebilirsiniz.
Nimh pillerin esası buna dayanır.
Genelde oksijen alıcı olarak kullanılır ancak nadiren diğer maddeler de
kullanıldığı için kloru da örnek olarak verdim.
Nimh piller nikadlardan çok daha
fazla enerji depolar. En iyi nikad 1000 mAh değerini zorla geçerken nimhlerin
kimyasal sınırı 3000 mAhdır. 3000 mAh değeri pilin içine koyabileceğiniz madde
sınırını aştığından aşılması zor bir limittir. Genelde iyi kalite markalar bile
2000-2500 mAh kapasite verir. Daha yüksek kapasitelere şüpheyle yaklaşın.
Nimh pillerin içinde metal hidrat
olarak adlandırdığımız kısımda farklı metal hidratlar kullanılabildiği için farklı
özellikte değişik kombinasyonlar yapmak mümkündür. Ayrıca hidrojeni alacak
bileşik için de farklı ihtimaller mevcut olduğundan nikadların tekdüzeliğinin
aksine nimh piller geliştirilmeye çok uygundur.
İç direnci düşük olan yüksek c
değerli ve hızlı şarja müsait tipler yapılabileceği gibi yüksek kapasiteli
ancak düşük c değerli fakat hızlı şarja uygun tipler de yapılabilir. Farklı
ihtiyaçlara uygun pil üretimi mümkündür.
Telefonlarda nimh pil
kullanıldığı dönemde daha yüksek kapasiteli olur diye kalem nimh kullanmıştım
ama c değerleri uyuşmadığı için yüksek kapasiteli pil hayalim gerçekleşmemişti.
Sadece çok gelişkin olmayan ericson 600 serisinde başarılı olmuştum.
Nimh pillerin içindeki reaksiyon
soğuğa daha dayanıklıdır ancak içerdiği su miktarı fazla olduğundan bu pillerde
soğukta ciddi kapasite kaybı yaşar ve dondurulduğunda pili tamamen kaybetme
ihtimali vardır.
İçi daha karmaşık olduğundan daha
özenli bir şarj ister. Standart adaptörle şarj bu pil içinde mümkündür ancak
kapasite yanında ömür kaybı da söz konusudur.
İlk nimh pillerde az da olsa
hafıza etkisi söz konusuydu ancak kabaca 2005 sonrası üretilen nimh pillerde
hafıza etkisi yok denecek kadar azdır. Nimh pillerin içindeki çözelti de nikad
gibi homojendir ancak daha akışkan olduğu için pil bittikçe yukarıdan aşağı
değil tüm çözelti içinden eşit olarak tükenir. Örneklendirirsek %60ı tükenmiş
nikad pilin üst %60lık kısmındaki çözelti bitmişken nimh pilde toplam
çözeltinin %60lık kısmı bitmiştir. Yani altta kullanılmayan bir kısım kalmadığı
için o bölümün zamanla donması ve kapasite kaybı yaşanmaz.
Ancak arada bir, tercihen 40-50
şarjda bir kritik deşarj gerilimine kadar deşarj edilmeleri iyi olur.
Çözeltinin akışkanlığını koruması için arada kritik voltaja kadar deşarj
faydalı olur. Pilin ömrü bu şekilde %10 -20 kadar uzar. Yapılmazsa kapasite
kaybı değil ömür kaybı olur.
Nimh piller derin deşarj durumuna
karşı daha duyarlıdır. Kimi kaynağa göre 0,95 kimi kaynağa göre 0,975 volt
kritik deşarj gerilimleridir (siz yuvarlak 1 volt kabul edin). Bu değerin
altına kadar deşarj edilmeleri pillere zarar verir. Hatta 0,4-0,5 volt gibi
değerlere düşen piller ciddi kapasite ve ömür kaybı yaşar. Bazen geri
dönmeyebilirler. Daha aşağı değerlere inen pilleri unutun)
Döngü sayıları nikaddan azdır
ancak hala yüksektir. İyi bir marka 1000 döngüye kadar dayanır ancak genelde
500-1000 arası kabul edilir. Ömürleri azaldıkça kapasite kayıpları daha çok
olduğu için ömürlerinin sonuna kadar kullanılmazlar.
Nimh pillerin patlaması nikaddan
kolaydır ancak sıradan son kullanıcının bunu yapması hala çok zor olduğundan
güvenilir pillerdir. Akma ve patlama açısından güvenilir oldukları gibi içleri
genellikle zararsız maddeler içerdiğinden hem daha çevrecidirler hem de içini
açan meraklılar için daha az risk taşırlar. Son kullanıcı ve amatörler için
uygun pillerdir.
Aşırı şarj/overcharge dayanımları
daha azdır. Özellikle kapasite arttıkça aşırı şarj dayanımları da azalır. Yani
pil karmaşıklaştıkça hassaslaşır. Bu nedenle dolumdan sonra akımı kesen veya
zamanla kesen şarj aletleri tercih edilmelidir. Benim tavsiyem hem dolunca
akımı kesen hem de pilin durumuna göre değişken voltaj verebilen akıllı şarj
cihazlarını kullanmanız yönünde olacaktır.
Hızlı şarj konusu tamamen pilin
üreticisine bağlıdır. İç dirençleri nikadlardan düşük olduğu için fazla akım
veya fazla voltaj uygulandığında almıyorum demezler ancak zarar görebilirler.
Özellikle yüksek kapasiteli piller için kapasitenin %10-20 si kadar bir akımla
şarj edilirse iyi olur. Üreticinin tavsiyesini yani pilin üzerini okuyun. Hızlı
şarja uygun piller kendilerine uygun şarj aletiyle satılır. Örneğin bir ara
2500 mAh kapasiteli sadece 15 dakikada şarj olabilen gp piller vardı. Bu şarj
aletlerinden akıllı olmayan bazı modeller diğer pilleri kısa zamanda bozdu. Her
bir pili ayrı ayrı şarj eden şarj cihazları ikişerli şarj edenlerden daha iyi
sonuç verir. En iyi sonucu dT/dV fonksiyonuyla şarj eden akıllı ve her pili
kendi kanalında bağımsız şarj eden şarj cihazları ile alırsınız. Paraya kıyıp
alın çünkü pilleirnizin ömrü ciddi anlamda uzar şarj cihazına verdiğiniz parayı
ilk pil filonuzda çıkarırsınız.
Sık şarj edilen ve yüksek
kapasite gereken her işte kullanılırlar. Örneğin sık oynanan oyuncaklar,
fotoğraf makinası flaşları, sürekli kullanılan radyolar ve fenerler. Örneğin
güvenlik amaçlı fenerlerde zaten sıklıkla kullanıldığı için deşarj sorunu dert
değildir. Veya her gece dinlediğiniz radyonuz için zaten sık şarj gerekeceği
için sorun yaşamazsınız. Seyahate çıkacağınızdan 1 gün önce şarj etmeyi unutmazsanız
flaşlarınız için ekonomik bir çözümdür.
Yeni kuşak nimh piller:
Nikadlar ve nimh piller kısa zamanda kullanılmasalar
bile kendiliklerinden boşalırlar. Hala kullan at pillerin piyasada bu kadar yer
sahibi olmasının nedeni uzun zaman bu sorunun çözülememiş olmasıdır.
Elektrik kesildiğinde kullanmak
için aldığınız bir fener bazen yıllarca kullanılmadan kalır ve bizler haksızlık
etsek de ihtiyaç olduğu anda onları kullanabilmek isteriz. Aynı şekilde
radyolar veya arada bir kullandığımız fotoğraf makinelerini de.
Nikadlar ve nimh piller buna
uygun olmadıklarından son kullanıcılar uzun zaman (ve hala) alkalin gibi kullan
at pilleri tercih etti. Ayrıca şarjlı pil alkalin pil fiyat oranı seyrek
kullanan son kullanıcı için fazla yüksekti.
Şarj edilebilir pil fiyatları
hızla düştü ve fiyat avantajını ortadan kaldırdı ancak nikel pillerin uzun
vadede güvenilmezliği devam etti.
Bu pillerin ekonomikliğine ve
kapasitesine ihtiyacı olan amatör fotoğrafçılar bile uzun süre nimh pil yanında
alkalin pil de bulundurdu.
1990lı yıllardan itibaren
anot-katot ayrımı çok daha iyi yapıldığı için pilin içerisindeki reaksiyonları
önleyen ve pilin depoladığı elektriği uzun süre saklayan piller yapılabildi.
Ancak bu pillerin ciddi kapasite
kayıpları vardı. 1993te amerikada gördüğüm alkalin gibi gücünü saklayan şarjlı
kalem pilin kapasitesi nikadlar için bile iyi sayılmayacak düzeydeydi. Net
rakamları hatırlamıyorum ancak ankarada Maltepe pazarında satılan vinnic gibi
merdivenaltı markaların kapasitesindeydiler ve çok pahalıydılar. Param olup
kullanmadığım için c değerlerini bilmiyorum ancak tahminimce düşüktü çünkü
fener ve radyoda iyi sonuç alınır diye baştan kullanımlarını kısıtlamışlardı.
2000lerin başında daha iyi
kapasiteli ve daha iyi c değerli piller yapıldı ve 2010larda gerek fiyat
gerekse performans açısından rekabet sağlar hale geldiler. 2008de aldığım gp
recyco pil sadece 2050 mah kapasiteliydi ve 1 pil 8 duracell alkalin
fiyatınaydı. 2015te aldığım duracell 2450 mAh kapasitede ve sadece 4 duracell
kalem pil fiyatınaydı. C değeri de çok daha iyiydi. Artık bu pillerin fiyatları
2-4 alkalin pil fiyatına kadar düştü ve standart nimhlerden sadece biraz daha
pahalılar.2015te en ucuz nimh pilin
çifti 10 lira iken energizer yeni kuşak pilin çiftinin fiyatı 14-15 tl’ydi.
Yeni kuşak nimh piller 1 yıl
sonra kapasitelerinin %80-90ını saklamaya devam ettiği için bekleme gereken
işlerde de güvenilirler. 1 zahmet yılda 1 defa şarj edin.
Hafıza etkisi sorunu hemen hemen
yoktur. Çok daha seyrek aralıklarla deşarj etmek yeterlidir.
Derin deşarja daha duyarlıdırlar.
Kritik deşarj değerleri için bu pillerde de 0975-0,95 değerleri verilir ancak
siz yuvarlak 1 volt alın.
Şarj profilleri sıradan nimhlere
benzer ancak daha hassastırlar. Hızlı şarjı genelde kabul etmezler ve yavaş
şarj isterler. Hızlı şarj iç yapılarını bozacağından gücünü saklama özelliğini
kaybetmesine neden olabilir. Aynı nedenle aşırı şarja karşı da daha
savunmasızdırlar. Akıllı şarj aletleriyle şarj edilmelerini tavsiye ederim.
Düzgün bir şarj aleti kullanırsanız sorun yaratmazlar. dT/dV şarjı ilk
tercihtir. Standart adaptörle de şarj edebilirsiniz ama pillere yazık
edersiniz. Düzgün bir şarj sistemi kullanırsanız ömürleri standart nimhler
kadar uzundur.
Soğukta kapasite kaybı yaşasalar
da donmadıkları sürece zarar görmezler ancak sıcağı hiç sevmezler. Sıcakta
performansları artar ancak ömürleri azalır. Neyse ki hava sıcaklığı yerine
60-80 derece gibi sıcaklıklar olumsuz etkiler. Adana’da yeni kuşak nimh
almanıza bir engel yoktur.
C değerleri ve kapasiteleri artık
standart nimhlere çok yakın. 2300-2600 mAh aralığında yeni kuşak nimh bulmak
mümkün. Üstelik şimdilik ciddi markalar bu pilleri ürettiği için henüz kalite
düşmesi sorunu yok. Elimdeki duracell yeni kuşak nimh pillerle yüksek akım
çekmesine rağmen akıllı telefon çalıştırabildim ve bütün gün sorunsuz
çalıştılar.
İç yapıları nimh olduğundan
değişik ihtiyaçlar için değişik türevde piller yapılabiliyor. Örneğin kullanıma
hazır anlamındaki vartanın ready to use olarak adlandırdığı yeni kuşak nimh
pillerinin radyo fener gibi düşük akım çeken cihazlar için düşük c değerli,
flaş, projektör gibi yüksek akım isteyen cihazlar için yüksek c değerli ve
oyuncak gibi değişken ve yüksek akım çeken cihazlar için yüksek c yüksek Cmax
değerli ayrı ayrı özellikte 3 ayrı modeli mevcut. Henüz diğer markalar bu
ayrıma gitmedi ancak bu teknoloji var.
Kısacası kullan at pilleri
kullandığınız her yerde kullanabileceğiniz şarj edilebilir piller artık çok
uygun fiyatlara mevcut.
Bu piller hem akmama hem de
patlamama açısından güvenilir hem de zehirsiz olmak açısından kullanıcı ve
çevre dostu pillerdir. Amatör son kullanıcı için uygundurlar. Sadece şarj ve
minimal deşarj değerlerine dikkat edin.
Sonuç:
Nikel piller hala gerek
güvenilirlik gerek fiyat açısından öncelikli tercihtir. Yüksek döngü sayıları
ve düşük maliyetleriyle de öne çıkarlar. Zehirsiz ve çevreci olmalarının
yanında 1,5 voltluk sistemlerle uyumlu oldukları için kullanım alanları
geniştir. Sadece biraz ağırdırlar.
Ben kendi adıma kendinden şarjlı
sistemleri pek tercih etmem. Günümüzde genelde lityum pil şarj edilebilir
sistemlerde kullanılır. Lityumun dezavantajları yeri geldiğinde anlatılacak
ancak örneğin bir fotoğraf makinasının pili gezideyken bittiğinde yeni lityum
bulma şansı yoktur. Ancak kalem pille çalışan bir sistemde önceden yanınıza
aldığınız şarj edilebilir piller bittiğinde veya şarj etmeyi unuttuğunuzda veya
piller sorun yarattığında hemen yakında bir bakkaldan alkalin pil alıp tolunuza
devam edebilirsiniz.
Elbette profesyonel kullanıcı her
gün cihazını kullanırken bu sorun çok anlamlı değildir ama benim gibi bir son kullanıcı için fotoğraf
makinası ayda yılda bir gerekir.
Ayrıca lityum sistemlerde pilin
ömrü bittiğinde değişim her zaman kolay olmaz.
Nikel pillerde de seri ve paralel
bağlama yapacağınızda özdeş pilleri kullanmanızda yarar var. Hatta her zaman
önerim aynı yaştaki pilleri bir arada kullanın. Örneğin takım olarak aldığınız
pilleri bir arada kullanmaya çalışın. Fenerde kullandığım 4 pili takımı bozup
3ünü başka yerde kullanıp diğer tek kalanı başka bir pil grubuna katmamaya
çalışırım. Ancak bunun sebebi pilinizden maksimum verimi almanız içindir.
Tehlike yaratacağından değil.
Nikel piller güvenilir ve güçlü
sistemlerdir. Sadıktırlar. Huylarını bilirseniz sizi yarı yolda bırakmazlar.
uyarı:
uyarı:
Burada yazılanlar kişisel denemeler sonucu öğrenilen
bilgilerdir ve bilgi paylaşımı amacıyla yazılırlar. Uygulama sırasında
kendinize, çevrenize ve eşyalarınıza vereceğiniz zararlardan sorumluluk almam.
Devrim Tuncer
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder