arabada diyot neden vardır

Arabalarda diyot nedir neden vardır:

Aracımızın motoru çalışırken elektrik ihtiyacımızı karşılayan ve bizim şarj dinamosu diye bildiğimiz bir sistem vardır. Bildik jeneratör mantığıyla çalışır. Motor krank mili döndükçe bir kayış veya zincirle motor bloğuna bağlı bir jeneratörü döndürür ve elektrik üretir.

Arabalardaki elektrik sistemi doğru akımla çalışır, akümüz doğru akım verir o zaman motor çalışırken üretilen elektriğin de doğru akım olması gerekir.

Akü akım türleri gibi bilgilerle bu makalenin orijinaline pilbilgi.blogspot.com adresinden ulaşılabilir.

Eskiden arabalarda motor çalışırken elektriği üreten parça dinamoydu ve doğru akım üretirdi. Ancak 1970lerin sonundan itibaren arabaların elektrik ihtiyacı arttı. 1960 model bir aracın elektrik ihtiyacı farları, kaloriferi, sinyal lambaları, ve düşük güçlü bir benzin pompasından ibarettir. Hatta karbüratörlü araçların bir kısmında benzin pompası bile bulunmazdı. Radyatör fanı, radyatör su pompası gibi parçaların çoğu elektrikli değildi ve gücünü motordan alırdı. Arka cam rezistansı, cam su püskürtme motoru gibi parçalar çoğunlukla yoktu. Elektrikli cam ve aynalar genellikle filmlerde görülen özelliklerdi.  Bu durumda 50 amper bir arabaya fazla fazla yeterdi.

50 amperlik dinamo bile bir hayli büyüktür. Üstelik 50 amper üretmek için motora getirdiği ek yük çok fazla olduğundan ses yakıt tüketimi gibi faktörlerde çok dezavantajlıydı.

Gerek artan elektrik ihtiyacı, gerek gelişen elektronik imkanları gerekse değişen istekler (daha sessiz motor, daha az yakıt tüketimi…vb) arabalarda elektrik üreteci olarak dinamo kullanımının terk edilmesine neden oldu. 4 silindirli bir araca takılacak 100 amperlik dinamo motor kapağının altında 3 tane 60lık akü büyüklüğünde yer kaybı demekti. Oysa aynı kapasitedeki alternatör hem 4 kat daha küçüktür, hem daha sessizdir hem de kullanılan elektrikle orantılı geri basınç yaratacağından düşük elektrik tüketiminde düşük yakıt tüketimi imkanı doğacaktı. Dinamoların geri basıncı sabittir. Ne kadar elektrik kullandığınızla ilişkili değildir.

dinamo

Bu nedenle motorlu araçlarda artık elektrik üreteci olarak dinamo değil alternatör kullanılmaktadır.

Alternatör alternatif akım üretir. Alternatif akımı kullanabilecek elektrik sistemine sahip araba kolaylıkla yapılabilir ancak önümüzde 2 engel vardır.

1-      1980lere kadar milyonlarca motorlu araç zaten yollara çıkmıştır. Alternatif akım sistemli arabaları da piyasaya sürünce eskilerin yedek parça ihtiyaçları sorun olacaktır.

2-      Alternatif akım üreten bir akü veya pil hala yapılmadığından alternatif akıma göre sistemi yapılmış araçlarda motor çalışmadığı zamanlarda elektrik ihtiyacını aküden almak sorun olur. Aküden gelen doğru akımı alternatif akıma çevirmek mümkündür ancak gerçek sinüs akım verebilen ve büyük kapasiteli bir invertör hem pahalıdır hem de motor bölmesinde kolaylıkla bozulur. Çok fazla elektronik parça ve elektronik kart içereceğinden açık hava şartları, titreşim ve motor sıcağı sistemi riskli hale getirir.

Bu nedenle üretilen alternatif akımı doğru akıma çevirmek daha kolay ve makul bir yaklaşım olarak kabul edilmiştir. 10 amperlik doğru akımı alternatif akıma çevirmek için gereken cihazın büyüklüğü 45lik bir akü kadardır ve sürekli kullanımda ömrü nadiren 10 yılı bulur. 5 yıldan sonra kapasite ve verim kaybı yaşanır. Oysa 10 amperlik alternatif akımı doğru akıma çevirmek için gereken diyotun büyüklüğü yaklaşık 1 kesme şeker büyüklüğündedir ve kaliteli bir diyot 20 30 yıl dayanır.

Arabalarda her zaman kaliteli diyot kullanılmaz. Ayrıca çoğu binek araçta elektrik ihtiyacı kadar diyot kapasitesi kullanılır. Örneğin binek araçlarda hem yerden tasarruf hem de maliyeti düşürmek için sağlam aküyü şarjlı tutmaya yetecek güçte bir elektrik sistemi kurulur. Bu yüzden binek araçlarda kötü malzeme ve kötü kullanım, ağır vasıtalarda da daha ağır şartlarda kullanım nedeniyle diyot arızası yaşanabilir.