pilbilgi: akü takviye lityum avantaj akü takviye lityum lipo marş destek sistemleri karşılaştırma akü takviye karşılaştırma akü takviye lityum lithium nelere dikkat edilmeli akü takviye lityum kuru akü kablo karşılaştırma

Araç marş destek için yedek güç seçimi:

Bir arabada akünün 4-5 tane görevi vardır. Arabanın yaşı ve cinsine göre bu görevler ve sayısı değişir ancak aküyü vazgeçilmez kılan kayıtsız şartsız 1 numaralı görev motorun çalışmasını sağlayacak marş gücünü vermektir. akülerle ilgili pilbilgi.blogspot.com adresinde geniş bilgi mevcuttur.

1920lere kadar motoru kolçakla dışarıdan elle çalışmak gerektiği için akü sorunu yoktu ancak ancak dönemin ilkel ve büyük motorlarında bu hem çok ciddi güç istiyordu hem de sistem kazalara çok açıktı.

KOL GÜCÜYLE ÇALIŞTIRILAN ARABALARA ÖRNEKLER.

1920lerin ortalarında (yanlış hatırlamıyorsam 1926da) Chrysler (bizde Dodge-doç) olarak bilinir. Marş motoru ve marş sistemini icat etti ve akü motorlu taşıtlarla ilgili hayatımızın bir parçası oldu.

Aracınız istediği kadar modern, pahalı, ultra güvenlikli…vb olsun iş sonunda gelir aküye dayanır. Akü görevini yapıp motoru çalıştıramazsa bütün o teknoloji bir hiçten ibarettir. konunun ayrıntılarını pilbnilgi.blogspot.com adresinden bulabilirsiniz.

Akü bir sebepten bittiğinde neler yapılabilir:

1- Yedek akü taşımak:

Denedim ve pek akılcı bir çözüm olmadığını söyleyebilirim. Öncelikle çok ağır ve hacimli bir çözüm. 60 Ah’ lık bir akü ortalama 15 kg. standart binek arabada yedek akü taşımak çok fazla alan ve hacim kaybı. Aracınızın aküsü 60 A’yken kalkıp 45lik akü taşırsanız o da ekstra bir risktir. Boşuna orjinaline 60 takmadılar. Yedek akünüz gerekli akımı sağlayamazsa boşa taşımış olursunuz. Ama yedek aküm yeni diyecek olursanız yeni paketli aküler sadece %80 doludur. Ayrıca hiç kullanmasanız bile bu aküler 6-7 ayda bir boşalır. Şarj etmeyi unutursanız tamamen biter ve araç aküleri 12 volta düştüğünde zaten ölmüş demektir. (bkz akü doluluk ölçümü makalesi). Akünüzün uzun ömürlü olması için özel bir şarj rejimi gerekir. Bunu akünüzü çakmak tan alacağınız elektrikle sağlayamazsınız. İkinci bir konjektör takmanız gerekir. Masraftır risktir. Direk ana aküye paralel bağlamak mümkündür ancak özdeş olmayan akülerden daha eski olanı daha yeni aküyü kısa zamanda eskitir. Ayrıca kablolama uygun olmazsa marş anında yangın çıkarabilirisiniz. Diğer yandan rabaların şarj sistemleri belli bir kapasite içindir ve ikinci bir konjektör kullanmadan direk ana aküden 2 aküyü şarj etmek isterseniz diyotları kısa zamanda yakabilirsiniz. Genelde büyük araçlarda bu sorun daha azdır ama her zaman vardır. İkinci konjektör de sorunu genelde tamamen çözmez ama 1 yılda bozulacak parçanız 3-5 yıl daha dayanır. Aynı anda 2 akü takarım onu da çok fazla deşarj etmem akü voltajı 12.4e düşünce de yolda kalmadan aküyü değiştiririm derseniz sıfıra yakın zararla kurtarırsınız. Veya bir invertör bağlarım invertöre de ev tipi şarj aleti takar sürekli şarj ederim derseniz o da olur ama ciddi yer sorunu çıkar.

Günümüzde pek çok elektronik araç orijinal aküsünden farklı bir kapasitede akü takıldığında hata ışığı verir. Kısacası ana aküye paralel bir akü daha bağlamak çoğunlukla başka dertler getirir.

Aracım çok büyük. 5-6 ayda bir (hatta ideali 3 ayda 1) eve çıkarıp düzgün bir aletle şarj ederim diyorsanız olur. Akü alıp arabaya koyayım bir ara kullanırım derseniz ihtiyaç duyduğunuzda yolda kalmaya devam edersiniz.

İyi izole edilmemiş bir aküden kolaylıkla bagaja asitli su saçılabilir. Akülerde sülfirik asit vardır ve en güçlü ilk 5 asitten biridir. Arabanızın kasasına epey zarar verir. Elektrik aksama bulaşırsa o kısmı zamanla tamamen eritir. O yüzden alacaksanız tam kapalı akü alın ve yine de akünün devrilmeyeceği bir mekanizma kurun. Genelde kalın don lastiği iş görür. Arada bir lastiği değiştirmeyi unutmayın.

Özetle yedek akü al unut tarzı bir şey değildir. Sık bakım ister.

YEDEK AKÜ OLDUKÇA AĞIR VE HACİMLİDİR

JEL AKÜLER HARİÇ AKÜLERİN İÇİ SIVIDIR VE AKMA İHTİMALİ VARDIR

2- Kuru akü içeren yol yardım tipi marş destek:

Uzun zaman önce aküler hakkında bu kadar tecrübe edinmeden evvel ups aküsüyle araca marş verilebileceğini düşünerek uzun zaman yanımda 12v 7 Ah akü taşıdım. Yolda hiç ihtiyacım olmadı ama bir iddiaya girdiğimde kaybettim.

Bir ara çok yaygındı; hala da piyasada var. Hem marş desteği veren, hem ışıklı hem de bazı modelleri lastik şişiren çeşit çeşit ürün vardı. O ürünler içlerinde ups aküsü benzeri bir kuru akü taşır. O aküler marş basacak akımı veremeyeceği için içlerindeki kapasitörlerde birkaç saniye 200 amper civarı (cihazın kalitesine göre değişir) akım verecek kadar gücü toplar ve marş destek için bu kapasitörleri kullanırlar.

Kış aylarında marş süresi uzayınca genelde bu cihazlar yeterli gelmez. Ayrıca dizel araçlar motor çalışmadan önce 60-70 amper kadar akım çektiği için kapasitörleri boşaltır ve marş işi başka bahara kalır. Pek çok markanın kullanma kılavuzunda dizel araçlar için uygun değildir diye yazardı zaten.

Ayrıca bu cihazlarında 3-4 ayda bir şarj edilmeye ihtiyaçları vardır. Kullanılmasa bile 2-3 yılda bir de içlerindeki akünün değiştirilmesi gerekir. Son olarak bu cihazlarda oldukça büyüktür.

KURU AKÜLER DAHA DAYANIKLI VE UZUN ÖMÜRLÜDÜR ANCAK ANLIK AKIM KAPASİTELERİ DÜŞÜKTÜR

KURU AKÜ İÇEREN AKÜ DESTEK SİSTEMİ. TEKNOLOJİ NE KADAR İLERLESE DE HALA BÜYÜK.

ALBENİSİ OLSUN DİYE ÇEŞİTLİ ÖZELLİKLER EKLENMİŞ.

GERÇEK KAPSAMLI ÜRÜNLER ÇOK BÜYÜK OLUR. TAŞINAMAZ.

3- Akü ara kablosu:

Bu iş için kullanılabilecek en ucuz yöntemdir. Hemen her yerde bulunur. İsterseniz kendiniz bile yapabilirsiniz. Çok basittir ve arıza yaşamanız pek olası değildir. Yine her zamanki gibi ancak:

a- İyi kalite malzeme bulmak zordur. Genelde küçük ve hafif olsun diye (bir de ucuza kaçmak için) olması gerekenden ince kablo kullanılır. Küçük benzinli motorlarda çok sorun olmaz ancak daha büyük benzinli motorlarda be her türlü dizel motorda genelde piyasada satılan kablolar yetersiz gelir. Akım alacağınız araç çalışırken kendi akünüzü şarj edip marş alabilirsiniz ancak bu da zaman demektir. Beni 2 defa ara kablo yolda bıraktı.

b- Adam gibi yapılmışlarda piyasa malları da yine de nispeten büyük ve ağırdır.

c- Kablonuz iyi olsa ve koyacak yeriniz de olsa ara kabloyu kullanmak için ikinci bir taşıta ihtiyacınız vardır. Her zaman ikinci taşıt imkanınız olmaz. Nadir de olsa ikinci taşıtın kutup veya voltajı da uyumsuz olabilir.

d- Yeni elektronik araçlarda ara kablolamayı doğru yapamazsanız iki araca da ciddi zarar verebilirsiniz.

e- Akımı alacak araç akımı verecek araçtan fazla büyükse akımı veren araca zarar verebilir. Bunu tahmin etmenin de bir yolu yoktur. Örneğin 1.4 benzinli bir araç 1.6 hatta 1.8 motora kolaylıkla marş verebilir. Aşağı yukarı o kapasitede bir dizel aracı çalıştırmak da çok zor olmaz. Ancak daha büyük benzinli veya dizel motorlu bir araca küçük motorlu bir araçtan marş vermeye çalışırsanız muhtemelen akünüz yetmez. Motor çalışırken marş vermeye kalkarsanız da alternatör diyotlarını büyük ihtimalle yakarsınız. Küçük motorlu araçlar zarar görmeye daha yatkındır. 2.0 motor bir ara. Özel bir durum yoksa yazın 4500 motor bir araca marş verebilir ama 1.2 bir araç 2.0 motora bile marş verirken zarar görebilir. Arabanızın motoru 1.6nın altındaysa motor çalışırken sizinkinden daha büyük bir motoru olan araca marş desteği vermeyin. Motor kapalıysa kolay kolay sorun yaşamazsınız.

YETERİNCE KALIN OLMAYAN KABLO İŞİNİZİ GÖRMEZ UYGUN KALINLIKTA OLANI DA AĞIR VE BÜYÜKTÜR.

uygulamak da bazen çok zahmetli olur.

4- Lityum pilli marş destek sistemleri:

Son yıllarda hobi amaçlı uzaktan kumandalı araba ve hava araçlarında kullanılmak üzere nominal kapasiteye sahip ancak anlık akım kapasitesi nominal kapasitesinin 50 katına kadar çıkabilecek piller çıktı.

8000 mAh kapasiteli ve 30 C; yani kapasitesinin 30 katını kısa süreliğine verebilen; bir lityum pil 8000*30= 240 000 mA=240 amper akımı 5-10 saniye kadar verebilir. Pek çok binek aracın marş akımı kışın bile 250 amperi geçmediği için bu sistem işinizi rahatlıkla görür. Gerçekten 8000mAh kapasite ve 30 C bir batarya kolaylıkla 3000 ccye kadarki benzinli motorları çalıştırabilirsiniz. 5-10 saniye kısa gelebilir ancak ciddi bir sorunu olmayan bir araba zaten bu sürede çoktan çalışmış olur. Kuru akülü sistemler bu akımı çoğunlukla 5 sn bile veremez.

Bu tip piller artık lityum polimer (LiPo) yapıdadır ve hem enerjilerini uzun zaman saklarlar, hem patlamaya daha dayanıklıdırlar ve patlamaları daha küçük bir alev çıkarır; hem de sıcağa karşı daha dayanıklıdırlar.

Yine bir ancak vardır. Dizel araçlarda motorinin yanmaya hazır hale gelmesi için pistonun ısıtılması gerekir. Dizel araçlarda kızdırma bujisi bu yüzden vardır ve sanılanın aksine bu bujiler akaryakıt deposunun içinde değil pistonların içindedir.

Dizel motorlarda marştan önce her bir pistonun yaklaşık 300 derece sıcaklığa ulaşması gerekir. Bu eni konu bir enerji gerektirdiğinden 3000cc ve altı motora sahip dizel araçlarda her bir piston için yaklaşık 15-20 amper arası bir elektrik tüketimi ile pistonlar ısıtılır. 4 silindirli bir araçta bu durum 70-80 amper arası bir tüketim anlamına gelir. Üstelik bu tüketim marş gibi birkaç saniyeliğine değil 15-20 saniye; kış aylarında yarım dakika; boyunca sürer.

Diğer yandan dizel motorlarda yanma için daha yüksek bir enjektör basıncı gerektiğinden marş öncesinde ve süresince fazladan 10 amperlik akıma daha ihtiyacı vardır.

Bu nedenle benzinli araçlar marştan önce 4-6 amper arası akım kullanırken dizel araçlarda bu rakam 80 amper civarındadır. 8000-10 000 mAh kapasiteli bir batarya dizel bir aracın marş öncesi akım ihtiyacını ancak karşılar belki onu da karşılamaz. Bu nedenle 8000 mAh 30C kapasiteli bir lipo pil 2500 cc benzinli motorlu bir aracı kışın bile kolaylıkla çalıştırırken 1,4 dizel arabayı çalıştıramaz. Zorlarsanız pili patlatırsınız.

Bu yüzden dizel araçlarda en az 15 000 mAh, tercihen 20 000 mAh kapasiteli bir marş pili kullanmanız gereklidir.

Lityum marş destek sistemleri çok küçük ve hafiftir. Büyük bir tanesi bile bir kitap büyüklüğündedir. Küçükleri sigara paketinden biraz daha büyüktür. En ağırının ağırlığı yarım kiloyu bile bulmaz. Pillerinin ömrü de kalitesine göre 2-6 yıl arasıdır. Üzerlerindeki şarj göstergesi şarjdan çektikten sonra 1 gün içinde %90a düşüyorsa iç pili değiştirin. Hatta atın ve yenisini alın.

Ayrıca şarjlarını 1 yıla kadar saklayabilirler ve gerektiğinde araba çakmaklığından bile şarj olurlar. Diğer yandan telefon şarjı ve fener gibi yan özellikler koymak çok daha kolaydır.

Yüksek akım çıkışlı 18650 pillerle marş desteği verilebilir mi? Bence denemeyin. 18650 pillerin en yüksek akım vereni 30 amper verir. 240 amper alabilmek için 2 tane paralel pil gerekir. 12 volt alabilmek için de 4 adet seti seri bağlamanız gerekir. Bu durumda her biri 8er paralel pilden oluşan 4 er seri bağlantılı grup gerekir. Bu da 4*8=32 adet 18650 demektir. Hala küçük ve hafif olmakla birlikte lipo alternatiften 4-5 kat daha büyük ve maliyetli olacaktır.

Ayrıca 18650 pillerde kullanılan lityum kimyası sıcaklığa daha duyarlıdır ve yazın pilin ömrünün büyük kısmı tükenir. Diğer yandan 18650ler çelik kaplama olduğundan lipolara göre 3-5 kat daha ağırdır. Daha da yetmedi 18650 pillerin içeriği organik çözücü içerir. Bu yüzden hem patlamaya daha hazırdırlar hem de patlamaları halinde çok büyük olasılıkla suyla sönmeyen bir yangın çıkarırlar. Bu yüzden denemeyin.